Perseus (Yunan Mitolojisi)

PERSEUS (Περσεύς) , Yunan Mitolojisinde Athena ile Hermes’in yardımıyla Medussa’yı öldüren, Andromeda’yı bir deniz canavarının elinden kurtaran bir kahramanın adı olup, Zeus ile Danae’nin oğlu, Akrisius’un torunudur (Homer İlyada xiv. 310).

Danae’nin babası Akrisios, bir kâhinden torunu tarafından öldürüleceğini öğrenince

kızını yeraltında yaptırdığı tunçtan bir odaya hapsettirmiş ama tanrı Zeus tavandaki bir yarıktan altın yağmur damlası formunda içeri süzülerek kızı hamile bırakmıştır (Soph. Ant. 947; Lycoph. 838; Horat. Carm. iii. 16; Met. v. 250). Akrisios, kızının tanrı Zeus’tan hamile kaldığına inanmayıp, önce kızın dadısını öldürmüş, ardından kızıyla torununu bir tahta sandığa koyarak denize bırakmıştır. Zeus sandığın güvenle Kyklad adalarından Seriphos’a ulaşmasını sağlamış, ana-oğul, adanın kralı Polydektes’in erkek kardeşi Diktys adlı bir balıkçı tarafından bulunmuştur. Perseus büyüyüp güçlü ve yakışıklı bir delikanlı olmuş ama annesine kur yapan Polyfektes’e kızdığından düşüncesizce krala Hippodameia’ya düğün hediyesi olarak Gorgon Medusa’nın kafasını getireceği sözünü vererek başını belaya sokmuştur (Tzetz. ad Lyc. 838). Kral, Danae’ye göz koyduğundan niyetini gerçekleştirmek için Perseus’un amacı uğruna öleceğini düşünerek delikanlıdan sözünü tutmasını istemiştir. Perseus, önce Graeae kardeşlerin yanına giderek tek diş ve tek gözlerini alarak kendine yardım etmeye zorlamış, yaşlı kadınlar kahramanı su perilerine göndermiş,

periler de Perseus’a kanatlı sandaletler, bir çanta ve takanı görünmez yapan Hades’in miğferini temin etmiştir (Hygin. Poet. Astr. ii. 12; Hes. Scut. Her. 220, 222). Perseus bunlara ek olarak Hermes’in verdiği orak ile Athena’nın verdiği aynanın da yardımıyla Gorgo Medusa’nın kafasını keserek bir çuvala koymayı başarmıştır. Dönüş yolunda önce dostça karşılandığı Hyperborluların yanına uğramış, ardından kendisine yardımı reddeden Atlas’ı Medusa’nın başını göstererek taşa dönüştürmüştür. Perseus yolda deniz kenarında bir kayaya zincirlenmiş halde gördüğü Andromeda’ya âşık olmuş, kızı parçalamaya gelen deniz canavarını öldürdükten sonra kızı babasının rızasıyla yanına alarak adaya dönmüştür. Perseus ayrıca düğün töreninde kızın kendisine meydan okuyan eski talibini ve tüm davetlileri de taşa dönüştürmüştür.  Perseus adada kral Polydektes’in Diktys ile Danae’yi bir tapınağa sığınmak zorunda bıraktığını görünce saraya gidip kral ve maiyetindekilere Medusa’nın yılan saçlı kafasını göstererek taşa dönüşmelerini sağlamış, arından krallığı manevi babası Diktys’e vermiştir. Perseus’un Andromeda ile evliliğinden Alkaeus, Sthenelus, Heleius, Mestor, Elektryon, Gorgophone ve Autokhthe adlı çocukları dünyaya gelmiştir (Apollod. ii. 4; Ovid Metamorphoses iv. 606)

Perseus daha sonra Argos’ta Larissa kralı Teudamides’in ölen babası onuruna düzenlediği oyunlara

katılarak attığı diskle kazayla dedesi Akrisios’u öldürerek kehaneti doğrulamıştır. Dedesinden boşalan Argos kentinin krallığını istemeyi cüretli bulduğundan kuzeni Megapenthes’in hüküm sürdüğü Tiryns kentiyle Argos’u değiş tokuş ederek Tiryns kralı olmuşsa da Megapenthes tarafından öldürülmüştür. Perseus, bir süre kaldığı Argos’ta Bakha orjilerini başlatmakla kalmamış ayrıca Mideia ve Mykenae kentini de kurmuştur. (Paus. ii. 15. 4) Argos ve Mykenai arasındaki yerleşimlerde ayrıca Serpihos adasında kahraman olarak kabul edilip tapınılmakta hatta Mısır’da Khemnis’te bile bir tapınak ve heykel bulunmaktaydı (Herodotus ii. 91; Paus. ii. 18. 1).

Ayrıca Yunan Mitolojisinde Nestor ile Anaxibia’nın oğlu olan bir perseus daha vardır (Homer Odysseia iii. 414; Apollod. i. 9. 9)

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016